W dzisiejszej Ewangelii Marek opowiada o wydarzeniu, które zaszło podczas drogi Jezusa do Jerozolimy, już w granicach Judei. Przedstawia dwie sceny dialogów z Jezusem: niewymienionego z imienia majętnego człowieka, który przychodzi do Jezusa z pytaniem o życie wieczne oraz rozmowy Jezusa z uczniami, która jest konsekwencją tego pierwszego zdarzenia.

Ewangelia z tego tygodnia porusza bardzo delikatny temat, który jest również bardzo kontrowersyjny dzisiaj, podobnie jak w czasach Jezusa. Prawo Mojżeszowe wyraźnie zezwala na rozwód, jak jest to opisane w Księdze Powtórzonego Prawa 24, 1-4. Przyjrzymy się temu fragmentowi dokładniej za chwilę, ale ogólnie rzecz biorąc, fragment ten stwierdza, że jeśli mężczyzna poślubi żonę, a następnie nie znajdzie ona uznania w jego oczach, ponieważ zauważy w niej coś nieczystego - być może „nagannego” jest tu lepszym słowem - może dać jej akt rozwodu i odesłać ją ze swojego domu.

Rosz ha-Szana, co dosłownie oznacza głowę roku, to żydowski Nowy Rok. Z Miszny i Talmudu Babilońskiego dowiadujemy się, że świat został stworzony w ostatnich pięciu dniach miesiąca Elul. Adam i Ewa zostali stworzeni szóstego dnia stworzenia, który był pierwszym dniem miesiąca Tiszri – Rosz ha-Szana. Tak więc w Rosz ha-Szana świętujemy i upamiętniamy rocznicę stworzenia świata i ludzkości. Co więcej, Miszna (traktat Rosz ha-Szana) uczy nas, że świat i ludzie są sądzeni w czasie Rosz Haszana: „wszystkie stworzenia przechodzą przed Nim jak owce, jak jest powiedziane: „On, który ukształtował każdemu z nich serce, On, który zważa na wszystkie ich czyny” (Ps 33,15).

Dzisiejsze czytanie z Ewangelii Marka zawiera krótką narrację o dialogu apostoła Jana z Jezusem oraz serię podanych przez Jezusa wypowiedzi pouczających. Kiedy słuchamy tego słowa, to w pierwszej chwili te dwie części wydają się być niepowiązane ze sobą. Dzisiejsze czytania liturgiczne dają nam klucz, aby uchwycić przesłanie tego fragmentu Ewangelii jako całości. Zwracają bowiem naszą uwagę, na to, że ważny jest sam Bóg i Jego zamysł, a wszystkie dary, jakimi człowiek jest przez Boga obdarowywany mają tej prawdzie służyć i do tej prawdy prowadzić.

Jednakże zamiast być wdzięcznymi za swoją uprzywilejowaną pozycję, starają się ją wzmocnić. W konsekwencji staje się to działaniem na rzecz samouwielbienia i czymś całkowicie sprzecznym z nauczaniem Jezusa, że „ostatni będą pierwszymi, a pierwsi ostatnimi” (Mt 20, 16). Co gorsza uczniowie nie wiedzą, że ich zainteresowanie tą sprawą jest niesłuszne. Milczą kiedy Jezus pyta ich o co się spierają, ponieważ wiedzą, że spierają się o niewłaściwą rzecz.

Elul to nazwa ostatniego miesiąca żydowskiego roku poprzedzającego Nowy Rok - Rosz haSzana. Elul jest znany jako miesiąc miłosierdzia i przebaczenia, w którym duchowo przygotowujemy się do okresu Wielkich Świąt. Tradycyjnie jest to czas osobistej introspekcji i skruchy. W ramach przygotowań do Rosz haSzana jest przeprowadzany głęboki proces „rozliczania duszy”. Jest to czas kiedy tradycja uczy nas, że cała ludzkość jest wezwana do rozliczenia i Bożego sądu.

W Centrum Młodzieży Trójmorza im. błogosławionego Prymasa Tysiąclecia i św. Jana Pawła II w Wetlinie w województwie podkarpackim odbyły się warsztaty dla finalistów Ogólnopolskiego Konkursu Biblijnego, organizowanego corocznie przez Instytut Nauk Biblijnych KUL oraz Dzieło Biblijne im. Jana Pawła II.

Wrześniowe warsztaty zostały przygotowane we współpracy z Centrum Relacji Katolicko-Żydowskich KUL im. Abrahama J. Heschela. „Uczestniczyło kilkunastu księży i seminarzystów z całej Polski, którzy w Bieszczadach, ziemi wielu kultur, poznawali wspólne tradycje judaizmu i chrześcijaństwa oraz modlili się o pokój w Izraelu i w Ukrainie. W ten sposób kształtują się moderatorzy dialogu katolicko-żydowskiego, tak potrzebni w naszych społecznościach obywatelskich i w Kościele” - ocenił dyrektor Centrum Heschela KUL ks. dr hab. Marcin Kowalski, prof. KUL, jeden z prowadzących warsztaty.

Kiedy Izraelici utracili niezależność państwową po najeździe Babilończyków w 586 roku przed Chr., rozpoczął się trwający dwadzieścia sześć wieków okres, w którym praktycznie nie posiadali własnego niezawisłego państwa, z wyjątkiem stosunkowo krótkiego czasu rządów Hasmoneuszy. W czasie, gdy Jezus rozwijał swoją publiczną działalność, tendencje narodowowyzwoleńcze wśród Żydów będących wówczas pod okupacją rzymską, okazywały się szczególnie silne. Nadzieje te miał zrealizować oczekiwany Mesjasz.

Czytanie z Ewangelii Marka 8 września (Mk 7, 31-37) mówi nam o Jezusie, który podróżuje po północnej części Ziemi Świętej i uzdrawia ludzi:  „Stamtąd podążył Jezus dalej i przyszedł nad Jezioro Galilejskie. (…) Położyli ich u nóg Jego, a On ich uzdrawiał” (Mt 15, 29-30).

Jaka jest historia Jeziora Galilejskiego? W języku hebrajskim nazwa tego miejsca to: Kinneret. Nazwa „Kinneret” może pochodzić od hebrajskiego słowa kinnor, które oznacza „harfę” lub „lirę”, ze względu na kształt jeziora. Nazwa jeziora pojawia się kilkakrotnie w Biblii Hebrajskiej: w Torze (Lb 34, 11), a także w Księdze Jozuego (13, 27), gdzie granice dwunastu rodów są szczegółowo opisane: „reszta królestwa Sichona, króla Cheszbonu, Jordan i jego okolice aż do krańców morza Kinneret po wschodniej stronie Jordanu”.  

Scena z dzisiejszej Ewangelii podejmuje bardzo ważny temat: stosunek Jezusa do rzeczy nieczystych, rzeczy powszechnie w czasach Jezusa uważanych za nieczyste.

Oto uczniowie Jezusa jedzą posiłek nieobmytymi rękami. Faryzeusze, którzy również są gośćmi Jezusa, obruszają się: jak oni mogą tak robić… Nie chodzi tu o nieumyte przed posiłkiem ręce. Chodzi o ręce nieobmyte – to nie jest reguła higieniczna, ale reguła prawna i symboliczna. To duża różnica. Faryzeusze i wielu Żydów w czasach Jezusa skrupulatnie przestrzegali nakazu obmycia rąk przed posiłkiem. Zwłaszcza Żydzi żyjący w diasporze, czyli rozproszeniu, poza ziemią świętą – obmywali ręce. Być może są tu widoczne wpływy greckie – o czym świadczy m.in. List Arysteasza z II wieku przed Chr. z Aleksandrii. Czytamy w nim, że „zgodnie ze zwyczajem Żydzi obmywali ręce, a gdy pomodlili się do Boga, zabierali się do czytania i wyjaśniania".