Zwyczaje i ukryte przesłanie święta Purim

Purim ocalenie od zagłady

Purim to dzień, w którym świętujemy ocalenie od zagłady z rąk perskiego doradcy króla, jak to opisuje Księga Estery. Jestem pewna, że wszyscy znacie tę historię, ale dla przypomnienia: Haman był królewskim urzędnikiem na dworze Aswerusa (króla Kserksesa I), który otrzymał od króla dobry awans. Wszyscy kłaniali się temu wysoko postawionemu urzędnikowi, z wyjątkiem Żyda Mordechaja, który tego odmawiał, jak sugeruje tekst, z powodów religijnych. W wyniku tej "zniewagi" Haman postanowił zemścić się na całym narodzie żydowskim, dając królowi do zrozumienia, że pośród nich żyje naród, który jest lojalny wobec własnych praw, a nie wobec praw króla. Król nie wiedział jednak, że jego ukochana królowa sama jest Żydówką. Dzięki jej dobrze wyważonym słowom i ostrożnemu działaniu zagrożenie dla Żydów zostało zażegnane. Haman i jego synowie zostali powieszeni na szubienicy, a w mieście nastało "światło i wesele oraz radość i honor" dla Żydów.  Księga Estery to dramat pełny niespodzianek, humoru, ucztowania, złoczyńców, ukrytych tożsamości, picia, spisków, przemocy, bohaterów i pięknych kobiet.

Niektóre purimowe zwyczaje

Obchodząc święto Purim, bardzo ściśle uczestniczymy w tych opisanych wydarzeniach, poprzez post upamiętniający królową Esterę podobnie jak Żydzi z Szuszan 13 dnia Adaru, a następnie świętując Purim, jak wskazuje tekst, dzieląc się darami jedzenia i picia, udzielając specjalnej pomocy ubogim i organizując świąteczny bankiet. W synagogach czytamy również na głos zwój Księgi Estery. Są to, niektóre z licznych "religijnych" elementów tego święta.

Purim to także święto pełne zwyczajów, które, choć nie są wymagane, często nadają obchodom szczególny charakter. Chociaż nikt nie jest pewien skąd się to wzięło, powszechnym stało się noszenie kostiumów podczas święta Purim. Co ciekawe, niektórzy badacze sugerują, że wywodzi się ono z obchodów Mardi Gras lub Tłustego Czwartku. Popularne są również parady, spożywanie napojów alkoholowych (czasem nadmierne) i jedzenie specjalnych trójkątnych ciasteczek z nadzieniem, w Izraelu nazywanych "uszami Hamana".

Ukryte przesłanie święta Purim

Jednym z paradoksalnych wyzwań jak i dobrą stroną święta Purim jest fakt, że nic z tego wszystkiego nie wydaje się szczególnie "pobożne" - całe to przebieranie się i spożywanie alkoholu. Nawet słowo „Bóg” nie pojawia się wyraźnie w hebrajskim tekście Estery, co dzieje się tylko w przypadku tylko jednej innej księgi w Biblii. Być może właśnie o to tu w tym wszystkim chodzi. Jeden z kluczowych tematów dla zrozumienia Księgi Estery znajduje się w wersecie 9:1, gdzie pojawia się zwrot vanahafoch hu - "i stało się coś przeciwnego". W tekście widzimy, że rzeczywistość jest "taka jaka jest", a potem "staje się coś przeciwnego": potężni są upokorzeni, słabi się mszczą, plany się diametralnie zmieniają, a brzydkie ubrania stają się królewskimi szatami. Tekst jak i samo święto Purim pomagają nam pamiętać, że rzeczy rzadko są tym, czym się jawią w naszych oczach ponieważ: jest porządek w tym, co wydaje się być przypadkowe, jest kierunek w rzeczach, które wydają się być chaotyczne, i jest także Obecność, którą można znaleźć nawet tam, gdzie trudno było ją dostrzec.

O Autorce

Dr Faydra Shapiro jest specjalistką od współczesnych relacji żydowsko-chrześcijańskich i dyrektorem Israel Center for Jewish-Christian Relations. Za swoją pierwszą publikację (2006) otrzymała National Jewish Book Award. Jej najnowsza książka, wspólnie z Gavinem d'Costą, to „Contemporary Catholic Approaches to the People, Land and State of Israel”. Dr Shapiro jest również wykładowcą w Philos Project i pracownikiem naukowym w Centrum Studiów nad Religiami w Tel Hai College w Izraelu.