Kiedy piszę ten artykuł, setki Izraelczyków rozpoczęło roczny czas odmawiania żałobnego kadiszu, opłakując stratę swoich bliskich, którzy zginęli w masakrze 7 października. W najsmutniejszych, najtrudniejszych i najbardziej wstrząsających momentach życia wyrażamy naszą wdzięczność i uwielbienie, że Bóg jest wieczny, że nasza więź z Bogiem będzie trwać na zawsze – pisze w komentarzu dla Centrum Heschela KUL dotyczącym żydowskiej modlitwy za zmarłych rabin Oded Peles, mieszkający w Izraelu żydowski kantor i edukator.

Kadisz (hebr. קדיש – święty; jidysz: Kadesz) to bardzo stara żydowska modlitwa odmawiana przez jedenaście miesięcy po śmierci bliskich. W znacznej części napisana została w języku aramejskim, co wskazuje na jej korzenie jeszcze w okresie Drugiej Świątyni, czyli w okresie rzymskim.

Chociaż Kadisz utożsamiany jest przede wszystkim ze stratą, śmiercią i żałobą, nie ma w nim wzmianki o żadnym z tych elementów. Choć jest odmawiany jest przez jedenaście miesięcy podczas dwunastomiesięcznego okresu żałoby, jego celem jest nie tyle wyrażenie żalu po stracie, ale uwielbienie Boga na świecie.

„Bo kto może pokonać śmierć? Nie my, śmiertelnicy. Jednak nasza więź i przymierze z wszechmogącym Bogiem mogą tego dokonać. Świadomość i pewność, że Bóg jest wieczny, że nasza więź z Bogiem i Jego wielkością zawsze była i będzie trwać na zawsze, daje wiele pocieszenia i siły w najtrudniejszych chwilach życia” – wyjaśnia Oded Peles, podkreślając niezwykłość tej modlitwy.

Kadisz kończą hebrajskie słowa: „Ten, który wprowadza pokój na swoich wysokościach, niech w swoim miłosierdziu uczyni pokój dla nas, dla całego Izraela i dla wszystkich mieszkańców świata”. „Ta modlitwa wynosi nas ponad ból tu i teraz i przenosi do wieczności” – podkreśla w komentarzu mieszkający w Izraelu rabin Oded Peles.

Publikujemy cały komentarz rabina Odeda Pelesa na temat Kadiszu:

Sześć lat temu, kiedy zmarła moja mama, codziennie odmawiałem żałobny Kadisz, zgodnie z żydowskim rytuałem i tradycją, w okresie żałoby po rodzicach.

Kiedy piszę ten artykuł, setki izraelczyków zaczęło czas odmawiania żałobnego Kadiszu, opłakując stratę swoich bliskich, którzy zginęli w masakrze 7 października.
To dziwne, że w najsmutniejszych, najtrudniejszych i najbardziej wstrząsających momentach, jakich doświadczamy w życiu wychwalamy i wyrażamy naszą wdzięczność Wszechmogącemu Bogu. Podczas gdy bliska nam osoba właśnie opuściła świat, wychwalamy wielkość Boga. Żałobny Kadisz odmawia się przez jedenaście miesięcy podczas dwunastomiesięcznego okresu żałoby. Tradycyjnie jest on odmawiany na głos przez prowadzącego modlitwę i osoby pogrążone w żałobie, a zgromadzenie odpowiada: „Amen”.

Kadisz to bardzo stara żydowska modlitwa, której celem jest uświęcanie imienia i chwały Boga na świecie. Większa część modlitwy jest napisana w języku aramejskim, co wskazuje, że została ona ułożona w okresie Drugiej Świątyni, czyli w okresie rzymskim. Pierwotnie skomponowany jako modlitwa odmawiana podczas studiowania Tory, która z czasem stała się integralną częścią codziennych modlitw jako prośba do Boga o wysłuchanie naszych modlitw i prośba o obdarzenie świata pokojem.

Co sprawia, że ten wyjątkowy tekst jest tak pełen mocy, ponadczasowy i wieczny?

„Niech będzie wywyższone i uświęcone Jego wielkie Imię”.

Te początkowe słowa odnoszą się do wypełnienia się Bożego proroctwa z księgi Ezechiela (Ez 38,23): „Tak okażę się wielkim i świętym, tak ukażę się oczom wielu narodów: wtedy poznają, że Ja jestem Pan”.

Chociaż Kadisz utożsamiany jest głównie ze stratą, śmiercią i żałobą, nie ma w nim wzmianki o żadnym z tych elementów. Zamiast tego mówimy o wywyższeniu i wieczności Boga. Bo przecież, kto może pokonać śmierć? Nie my, śmiertelnicy. Jednak nasza więź i przymierze z wszechmogącym Bogiem mogą tego dokonać. Świadomość i pewność, że Bóg jest wieczny, że nasza więź z Bogiem i Jego wielkością zawsze była i będzie trwać na zawsze, daje wiele pocieszenia i siły w najtrudniejszych chwilach życia.

Żydowscy rodzice zawsze dbają o to, aby po ich śmierci ktoś odmówił żałobny Kadisz jako znak, że są częścią ponadczasowego łańcucha narodu żydowskiego i jego tradycji.

Modlitwę Kadisz kończą następujące hebrajskie słowa: „Ten, który wprowadza pokój na swoich wysokościach, niech w swoim miłosierdziu uczyni pokój dla nas, dla całego Izraela i dla wszystkich mieszkańców świata” – i odpowiedzcie: „Amen”.

Ta modlitwa wynosi nas ponad ból tu i teraz i przenosi do wieczności.

O autorze:

Rabin Oded Peles – izraelski edukator, kantor, muzykolog i przewodnik. Urodził się w Petach Tikwa w Izraelu w holendersko-niemieckiej rodzinie żydowskiej. Podążając śladami swojego dziadka, znanego kantora synagogi w Rotterdamie w Holandii, służył i występował jako kantor w społecznościach żydowskich na całym świecie przez ponad trzydzieści lat.

Centrum Heschela KUL