Podobnie jak Ewangelia, Talmud sugeruje, abyśmy pomagali najsłabszym, gdyż tak postąpiłby sam Bóg. Pomagając potrzebującym, rzeczywiście kroczymy Bożymi śladami. Bóg uczy nas, czym jest praktyczne miłosierdzie – tłumaczy izraelski rabin Oded Peles w komentarzu dla Centrum Heschela KUL na ostatnią niedzielę roku liturgicznego. Odwołując się do Talmudu babilońskiego, ukazuje niezwykłe podobieństwo do Ewangelii podkreślając, że gdy okazujemy życzliwość innym, naśladujemy przymioty Boga, zbliżamy się do Niego i za Nim podążamy.

Czytana w ostatnią niedzielę kościelnego roku liturgicznego Ewangelia Mateusza przedstawia wizję Sądu Ostatecznego. Ukazując Boga jako Króla, Pasterza i Sędziego wskazuje na praktyczny wymiar sprawiedliwości społecznej i uczy praktycznego wymiaru miłosierdzia.

Bardzo podobne przesłanie zawarte zostało w Talmudzie babilońskim (traktat Sotta 14a), w którym rabin Hama na pytanie, czy jest możliwe naśladowanie Boga, który jest określany mianem „ognia trawiącego”, do którego przecież zbliżyć się nie można, odpowiada, że chodzi raczej o zbliżanie się do Boga poprzez naśladowanie Jego atrybutów. Podkreślił, że Boga naśladować można „odwiedzając chorych, tak jak Bóg odwiedził Abrahama; pocieszając żałobników, tak jak to uczynił Bóg w przypadku Izaaka; grzebiąc zmarłych, tak jak Bóg pochował Mojżesza”. Zarówno Ewangelia jak i Talmud uczą, że poprzez pomoc najsłabszym, tym którzy są na marginesach naszych wspólnot i naszego społeczeństwa naśladujemy Boga.

Bóg jest Królem, Pasterzem i Sędzią. Odwołując się do wizji Boga królującego na tronie, rabin Peles podkreśla, że obraz ten również nie jest obcy judaizmowi, gdyż jest on głównym tematem Rosz HaSzana – żydowskiego Nowego Roku. „W tym dniu, w dniu, w którym według mędrców został stworzony świat, zostaje ukoronowany Bóg Wszechmogący, zasiadający na swoim tronie i sądzący całą ludzkość”.

Bóg, który zasiada na tronie, by osądzić ziemię, porównany zostaje przez Jezusa do pasterza. Zdaniem Odeda Pelesa dlatego, że pasterz zna trzodę, którą pasie i wie, że bez niego jest ona bezbronna. Pasterz pomaga słabym i chorym owcom, szuka i odnajduje zagubione, opatruje zranione, a chore wzmacnia (por. Ez 34). Okazując życzliwość i pomoc bliźnim, tak jak pasterz opiekujący się swoją trzodą, naśladujemy przymioty Boga, zbliżamy się do Niego i za Nim podążamy w myśl słów Jezusa „Zaprawdę, powiadam wam: Wszystko, co uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnie uczyniliście” (Mt 25,40).

Centrum Heschela KUL

Cały komentarz do niedzielnej Ewangelii

W Ewangelii Mateusza (25,31-46, Sąd Ostateczny) widzimy praktyczny wymiar sprawiedliwości społecznej, a także uczymy się miłosierdzia, które przybliża nas do Boga. Talmud babiloński (traktat Sotta 14a) zajmuje się tą kwestią, starając się odkryć, jaki sposób my, ludzie, możemy zbliżyć się do Boga, jak w praktyczny sposób możemy Go naśladować.

„Rabbi Ḥama, syn rabina Haniny, pyta: Jakie jest znaczenie tego, co jest napisane: +Za Panem, Bogiem twoim pójdziesz…+ (Pwt 13,5)? Czy w ogóle możliwe jest podążanie za Bożą Obecnością? Czyż nie zostało już powiedziane: +Bo Pan, Bóg wasz, jest ogniem trawiącym…+ (Pwt 4,24) a do ognia nie można się zbliżyć. Wyjaśnia: Chodzi raczej o to, że należy podążać za atrybutami Świętego, niech będzie błogosławiony - po czym podaje kilka przykładów. Tak jak On nagich przyodziewa, zgodnie z tym co napisano: +Pan Bóg sporządził dla mężczyzny i dla jego żony odzienie ze skór i przyodział ich+ (Rdz 3, 21), tak samo wy powinniście nagich przyodziewać”.

Rabin Hama kontynuuje podając sposoby i przykłady tego, jak możemy naśladować Boga – odwiedzając chorych, tak jak Bóg odwiedził Abrahama; pocieszając żałobników, tak jak to uczynił Bóg w przypadku Izaaka; grzebiąc zmarłych, tak jak Bóg pochował Mojżesza.

Podobnie jak Ewangelia, Talmud sugeruje, abyśmy szukali w naszej społeczności osób najsłabszych i im pomagali, gdyż tak postąpiłby sam Bóg. Musimy okazywać współczucie tym, którzy znajdują się na marginesach naszych wspólnot i naszego społeczeństwa.

Bóg uczy nas, czym jest praktyczne miłosierdzie. Pomagając potrzebującym, rzeczywiście kroczymy Bożymi śladami.

Przypowieść o pasterzu jest również kluczowym tematem Rosz HaSzana – żydowskiego Nowego Roku. „W tym dniu wywyższy się Twoje królestwo, Twój tron zostanie utwierdzony dobrocią i Ty zasiądziesz na nim w prawdzie” (zob. modlitwę U'Netanneh Tokef). W tym dniu, w dniu, w którym według mędrców został stworzony świat, zostaje ukoronowany Bóg Wszechmogący, zasiadający na swoim tronie i sądzący całą ludzkość.

Ale dlaczego jest podany przykład pasterzy i czego możemy się od nich nauczyć?

Pasterz w delikatny sposób prowadzi swoją trzodę, która jest bezbronna. Pomaga słabym i chorym owcom i pasie je na dobrym pastwisku. Będzie szukał i odnajdzie te, które zostały zagubione i wypędzone. On opatrzy zranioną owcę i wzmocni chorą (Ez 34). Bóg jest Królem, Pasterzem i Sędzią. Mojżesz i Dawid byli pasterzami: „A teraz przemówisz do sługi mojego, Dawida: To mówi Pan Zastępów: Zabrałem cię z pastwiska spośród owiec, abyś był władcą nad ludem moim, nad Izraelem” (2 Sm 7,8).

Okazując łaskę i życzliwość bliźnim, tak jak pasterz opiekuje się swoją trzodą, w podobny sposób naśladując przymioty Boga zbliżamy się do Niego i za Nim podążamy.

Ewangelia uczy dalej: „Zaprawdę, powiadam wam: Wszystko, co uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnie uczyniliście” (Mt 25,40) – i w ten sposób łaska powraca do Boga Wszechmogącego.

O autorze:

Rabin Oded Peles – izraelski edukator, kantor, muzykolog i przewodnik. Urodził się w Petach Tikwa w Izraelu w holendersko-niemieckiej rodzinie żydowskiej. Podążając śladami swojego dziadka, znanego kantora synagogi w Rotterdamie w Holandii, służył i występował jako kantor w społecznościach żydowskich na całym świecie przez ponad trzydzieści lat.

Centrum Heschela KUL