Szmini Aceret ukazuje szczególną relację między Bogiem i narodem żydowskim. Uczy nas pokory w obliczu bycia narodem wybranym oraz radości i publicznego celebrowania Jego darów – wyjaśnia w komentarzu dla Centrum Heschela KUL dr Faydra Shapiro, specjalistka relacji żydowsko-chrześcijańskich Izraelskiego Centrum Stosunków Żydowsko-Chrześcijańskich oraz żydowska konsultorka serialu „The Chosen”. Jutro wieczorem rozpoczyna się Szmini Aceret – dosłownie ósmy dzień zgromadzenia, radosne święto kończące siedmiodniowy Sukot, upamiętniający wyjście Izraelitów z Egiptu.

Choć Szmini Aceret, dosłownie ósmy dzień zgromadzenia lub ósmy dzień bez pracy, nie jest częścią siedmiodniowego Sukot to jednak Biblia wspomina o nim jedynie w związku ze Świętem Namiotów.

Pochodząca z Talmudu interpretacja dotycząca relacji między tymi świętami opiera się przede wszystkim na różnicach, o których mówi Tora – chodzi o liczbę składanych w tych dniach ofiar. „W Księdze Liczb czytamy, że każdego dnia Sukot należy na ołtarzu ofiarować byki – pierwszego dnia trzynaście, drugiego dwanaście, trzeciego dnia jedenaście i tak dalej, aż siódmego dnia należy złożyć ofiarę z siedmiu byków. Ale nagle, ze względu na Szmini Aceret, nakazano przyprowadzić tylko jednego byka” – wyjaśnia dr Shapiro dodając, że łączna liczba zwierząt złożonych w ofierze wynosiła siedemdziesiąt, czyli dokładnie tyle ile określił w Gemarze rabin Elazar było wówczas narodów na świecie. Każdy byk był ofiarowany w imieniu jednego z narodów.

To wyliczenie, jak podkreśla dr Faydra Shapiro, podkreśla powszechność i uniwersalność święta Sukot nawiązując do słów proroka Zachariasza, który w rozdziale czternastym swojej księgi przepowiada, że pewnego dnia wszystkie narody świata udadzą się do Jerozolimy, aby świętować Sukkot.

Ofiara zaś z jednego byka podczas Szmini Aceret podkreśla pewną wyłączność relacji Boga ze Narodem Wybranym. Jest odpowiedzą na prośbę Boga, by Jego Naród wyprawił Mu choćby mały i prosty posiłek, podczas którego mogliby się wspólnie sobą nacieszyć. „Szmini Aceret jest przeznaczone tylko dla narodu żydowskiego i jest skromnym świętem mającym na celu uczczenie szczególnej relacji Boga-Haszem z Jego ukochanym ludem” – zaznacza dr. Shapiro.

Szmini Aceret wraz z odczytaniem końca Księgi Powtórzonego Prawa i ponownego rozpoczęcia cyklu czytań od Księgi Rodzaju, kończy również w Judaizmie cotygodniowy cykl czytania Tory. Jego początkiem jest przeżywane dzień później święto Simchat Tora – radość Tory.  

Centrum Heschela KUL
 

Publikujemy pełny tekst komentarza:

Zakończyło się tygodniowe święto Sukot i wracamy do domów, ale… stop. Dosłownie! Mamy KOLEJNE święto oczywiście powiązane z Sukot. Jednocześnie jest to odrębne święto samo w sobie. To właśnie sprawia, że Szmini Aceret, dosłownie ósmy dzień zgromadzenia lub ósmy dzień bez pracy,  może być dla nas nieco skomplikowany.

Na pewno nie jest to Sukot. Tora jasno stwierdza, że Sukot jest świętem siedmiodniowym. Jednocześnie Biblia wspomina o Szmini Aceret jedynie w związku z Sukot. Jest więc to wydarzenie oddzielne, ale jednocześnie z nim złączone. Oczywiście wywołuje to mnóstwo dyskusji na temat tego, jak należy to święto obchodzić i czym ono jest.

Jedna z moich ulubionych interpretacji relacji między tymi świątecznymi dniami pochodzi z Talmudu i opiera się na zauważalnych różnicach, o których mówi Tora, jeśli chodzi o liczbę składanych ofiar w Sukot i w Szmini Aceret. W Księdze Liczb (Lb 29) czytamy, że każdego dnia Sukot należy na ołtarzu ofiarować byki – pierwszego dnia trzynaście, drugiego dwanaście, trzeciego dnia jedenaście i tak dalej, aż siódmego dnia należy złożyć ofiarę z siedmiu byków. Ale nagle, ze względu na Szmini Aceret, nakazano przyprowadzić tylko jednego byka. Przede wszystkim pomaga nam to określić, że Szmini Aceret jest świętem odrębnym od Sukot, ale w takim razie co je łączy?

Zaczniemy ze szczyptą matematyki. Jeśli dodamy wszystkie ofiary z byków z każdego dnia Sukot (trzynaście pierwszego dnia, dwanaście drugiego itd.), otrzymamy liczbę 70 (13+12+11+10+9+8+7= 70).

W Gemarze rabin Elazar wyjaśnia, że siedemdziesiąt byków ofiarowanych podczas Sukot odpowiada siedemdziesięciu narodom świata. Każdy byk był ofiarowany w imieniu jednego z narodów. Wiąże się to z myślą, że Sukot jest świętem powszechnym. Rzeczywiście. prorok Zachariasz w rozdziale czternastym swojej księgi przepowiada, że pewnego dnia wszystkie narody świata udadzą się do Jerozolimy, aby świętować Sukkot.

Z drugiej strony ofiara Szmini Aceret z jednego byka symbolizuje prośbę Boga-Haszem o to, aby Jego wybrany naród wyprawił Mu choćby mały i prosty posiłek, podczas którego mogliby się wspólnie sobą nacieszyć. Szmini Aceret jest przeznaczone tylko dla narodu żydowskiego i jest skromnym świętem mającym na celu uczczenie szczególnej relacji Boga-Haszem z Jego ukochanym ludem.

Również opis zawarty w jednym z midraszów jest niezwykle wymowny: Haszem przypomina króla, który zaprasza wszystkich swoich poddanych na siedmiodniową ucztę, a potem mówi do swojej ukochanej: Cieszmy się tym, co uda nam się znaleźć, kawałkiem mięsa, rybami lub warzywami. Chodzi tu o wspólne przebywanie, a nie o przygotowywanie wystanego jedzenia.

Nie jest jasne, od kiedy, ale z pewnością dość późno,  to skromne święto stworzyło również dodatkową uroczystość, polegającą na celebrowaniu zakończenia cotygodniowego cyklu czytania Tory wraz z odczytaniem końca Księgi Powtórzonego Prawa i ponownego rozpoczęcia cyklu czytań od Księgi Rodzaju. To świętowanie Simchat Tora – radości Tory – nie jest prawdziwym świętem, ale praktyką, która w pewnym sensie przyćmiła samo święto Szmini Aceret.

W rzeczywistości pasuje to idealnie, jeśli pójdziemy za rozumowaniem rabina Elazara. Szmini Aceret ukazuje szczególną, wyjątkową relację między Bogiem i narodem żydowskim. Wtedy to nasze radosne, głośne, publiczne świętowanie wielkiego daru, jaki dał nam Bóg, Jego Tory, jest idealnym uzupełnieniem tych spokojnych i skromnych dni świątecznych. Możemy nauczyć się pokory i spokoju w obliczu bycia wbranym oraz radości i publicznego celebrowania Jego darów.

O Autorce

Dr Faydra Shapiro jest specjalistką od współczesnych relacji żydowsko-chrześcijańskich i dyrektorem Izraelskiego Centrum Stosunków Żydowsko-Chrześcijańskich w Galilei. Za swoją pierwszą publikację (2006) otrzymała National Jewish Book Award. Jej najnowsza książka, wspólnie z Gavinem d’Costą, to „Contemporary Catholic Approaches to the People, Land and State of Israel”. Dr Shapiro jest również wykładowcą w Philos Project i pracownikiem naukowym w Centrum Studiów nad Religiami w Tel Hai College w Izraelu.

Centrum Heschela KUL