Czym jest żydowska chanukija, czym różni się ona od menory i dlaczego zapala się ją tylko na osiem dni w roku – mówi w komentarzu dla Centrum Heschela KUL dr Faydra Shapiro w ostatni dzień żydowskiego święta Chanuka. 

Cały komentarz dr Faydry Shapiro:

Innym ważnym elementem żydowskiego domowego i rytualnego życia jest Chanukija - dziewięcioramienny świecznik, którego używamy podczas Chanuki. Wiele osób – w tym Żydzi! – nazywamy go również menorą, co może być nieco mylące. Menora w rzeczywistości odnosi się do siedmioramiennego świecznika wykonanego z czystego złota, który palił się w Świątyni jak to jest opisane w Księdze Wyjścia 25. Z Księgi Wyjścia 27 dowiadujemy się, że każdego wieczora należało podsycać ogień jedynie czystą, konsekrowaną oliwą z oliwek. Świecznik miał się palić przez całą noc. Menorę ciągniętą przez rzymskich żołnierzy możemy na przykład zobaczyć na Łuku Triumfalnym Tytusa. Rzeczywiście menora – ten siedmioramienny świecznik z Świątyni, z gałązką oliwną po każdej jej stronie stał się godłem państwa Izrael. Chanukija jest menorą w tym sensie, że jest także kandelabrem. Ale oprócz tego, że ma miejsce na dziewięć świateł (a nie na siedem), jest on wykorzystywany w innym celu, w innym czasie i w zupełnie inny sposób niż w Świątyni. Podczas Chanuki używamy dziewięcioramiennego świecznika. To święto wraz z jego zwyczajami nie pojawia się w żydowskiej Biblii, ale dowiadujemy się o nim z wczesnych pism rabinicznych.  W każdą z ośmiu nocy Chanuki zapalamy dodatkową świecę, tak aby w ósmą noc paliło się osiem światełek. Ale chwileczkę… co się dzieje z tym dziewiątym? Dziewiąte miejsce nie jest przeznaczone dla żadnego z chanukowych świateł. Jest to specjalne miejsce zwykle oddzielone od ośmiu pozostałych i wyznaczone jako świeca pomocnicza. Świeca ta jest używana do zapalania pozostałych.  Jak zawsze, jest wiele różnych tradycji dotyczących zapalania Chanukji: wg niektórych zapala się Chanukię dla całej rodziny, a wg innych zapala się jedną Chanukję dla każdej osoby. Niektórzy wolą świece, a inni oliwę z oliwek. Jednak nie te szczegóły są ważne ale raczej miejsce, w którym umieszcza się światło.  Zapalamy Chanukję w domu, z naszymi rodzinami. Przy czym nie przykazano nam jej zapalać daleko wewnątrz jakbyśmy byli skuleni w sobie, czy w naszym pokoju. Zapalamy chanukowe światła dokładnie na styku tego co prywatne i publiczne, wewnętrzne i zewnętrzne, w domu i na świecie. Podczas Chanuki zapalamy świece tuż przed wejściowymi drzwiami lub przy głównym oknie wychodzącym na ulicę. Podczas Chanuki zapalamy światło w taki sposób, aby inni mogli to zobaczyć oraz żeby rozpropagować cud Chanuki i podzielić się nim ze światem. Mamy obowiązek zapalać światła w taki sposób i w takim czasie aby inni mogli je zobaczyć. Niech dla nas wszystkich światło, które odsłaniamy i dzielimy się podczas tej Chanuki wzrasta w mocy, intensywności i świętości i promieniuje z naszych domów na cały świat.      

O Autorce
Dr Faydra Shapiro jest specjalistką od współczesnych relacji żydowsko-chrześcijańskich i dyrektorem Israel Center for Jewish-Christian Relations. Za swoją pierwszą publikację (2006) otrzymała National Jewish Book Award. Jej najnowsza książka, wspólnie z Gavinem d'Costą, to „Contemporary Catholic Approaches to the People, Land and State of Israel”. Dr Shapiro jest również wykładowcą w Philos Project i pracownikiem naukowym w Centrum Studiów nad Religiami w Tel Hai College w Izraelu.
Centrum Heschela KUL