Gdy 1 sierpnia 1944 roku Warszawa stanęła do walki z niemieckim okupantem, wśród powstańców znaleźli się także Żydzi – w tym ocalali z powstania w getcie warszawskim. Ich udział w Powstaniu Warszawskim to świadectwo odwagi i solidarności w obliczu wspólnego wroga, a także ważny rozdział w relacjach polsko-żydowskich.
Żydzi w szeregach powstańczych
Powstanie Warszawskie, trwające od 1 sierpnia do 2 października 1944 roku, było zrywem, w którym walczyli nie tylko Polacy, ale także Żydzi, którzy przetrwali Zagładę w getcie. Szacuje się, że w Warszawie ukrywało się wówczas kilkanaście tysięcy Żydów, często pod fałszywymi tożsamościami. Wielu z nich, wychodząc z kryjówek, dołączyło do walk, nie zważając na ryzyko ujawnienia swojego pochodzenia. Wśród nich byli członkowie Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB), tacy jak Marek Edelman czy Icchak "Antek" Cukierman, którzy po powstaniu w getcie w 1943 roku kontynuowali walkę w strukturach Armii Ludowej (AL).
Bohaterowie z getta
Szczególną grupą byli ocalali z powstania w getcie warszawskim, które wybuchło w kwietniu 1943 roku. Ci, którzy przeżyli tragiczne walki, jak Cywia Lubetkin czy Symcha Ratajzer-Rotem („Kazik”), nie wahali się chwycić za broń ponownie. Na przykład pluton ŻOB, działający w ramach AL, był jedyną stricte żydowską formacją w powstaniu, ale wielu Żydów walczyło także w szeregach Armii Krajowej (AK).
Wyzwolenie Gęsiówki
Jednym z najbardziej symbolicznych wydarzeń było wyzwolenie obozu koncentracyjnego Gęsiówka przez batalion AK „Zośka” 5 sierpnia 1944 roku. Uwolniono wówczas 348 żydowskich więźniów, głównie z Węgier, ale także Polaków, którzy natychmiast dołączyli do powstańców. Wśród nich byli Dawid Goldman, Henryk Lederman i Henryk Poznański, którzy zginęli, walcząc ramię w ramię z polskimi towarzyszami. Akcja ta pokazała solidarność w obliczu wspólnego celu – walki z okupantem.
W 81. rocznicę tych wydarzeń, 5 sierpnia o godz. 14:00 na skwerze między ul. Anielewicza i Okopową w Warszawie, odbędzie się uroczystość upamiętniająca wyzwolenie obozu i jego ofiary.
____________________________
Heschel Center News