„Wierzący nie może przeżyć ani chwili bez poczucia, że Bóg jest blisko niego” – mówi Shlomo Libertovski, nauczyciel Tory z Bet Szemesz, komentując Psalm 27 dla Centrum Heschela na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II. Rozważając błaganie króla Dawida, Libertovski podkreśla, że lęk przed oddaleniem Boga jest jednym z najtrudniejszych doświadczeń wiary.
Psalm 27,9 brzmi: „Nie zakrywaj przede mną swojego oblicza, nie odtrącaj w gniewie swego sługi.” Według Rasziego (XII w.), wers ten wyraża błaganie Dawida o nieustającą opiekę Boga. „Gdy człowiek czuje, że Bóg ukrywa przed nim swoje oblicze, może ogarnąć go samotność i poczucie braku ochrony” – wyjaśnia Libertovski. Dawid prosi, by nie został opuszczony, ufając w niezmienną opiekę Boga.
Rabbi Dawid Kimchi (XII-XIII w.) interpretuje te słowa jako błaganie sługi wobec swego pana, który prosi o miłosierdzie zamiast surowego sądu. „Sprawiedliwi boją się, że Bóg może oddalić się od nich” – zauważa Libertovski. Podobnie rabbi Dawid Altschuler (XVIII w.) widzi w tym wersie wyraz lęku przed możliwością Bożego wycofania się, tłumacząc go jako: „Nie przestawaj nade mną czuwać.”
Malbim (XIX w.) dzieli ten wers na dwie prośby: jedną o stałą obecność Szechiny, a drugą o miłosierny osąd. „Nawet jeśli Dawid zasługiwał na karę, błagał, by Bóg okazał mu miłosierdzie zamiast gniewu” – wyjaśnia Libertovski.
Komentarz ten podkreśla fundamentalne przekonanie: obecność Boga jest źródłem bezpieczeństwa. Jednak, jak konkluduje Libertovski: „Człowiek nie może znaleźć Boga, jeśli to On sam nie zechce mu się objawić”. Wers ten wyraża więc zarówno tęsknotę, jak i wiarę – paradoks wpisany w istotę życia duchowego.
Centrum Heschela, KUL
Publikujemy pełny tekst komentarza
Słowa: „Nie zakrywaj przede mną swojego oblicza, nie odtrącaj w gniewie swego sługi” (Ps 27,9) wyrażają pełne emocji błaganie króla Dawida skierowane do Boga.
Raszi (1140-1150) interpretuje je jako prośbę Dawida, by Bóg nie wycofał swojej opieki i nie karał go w gniewie. Gdy człowiek czuje, że Bóg ukrywa przed nim swoje oblicze, może ogarnąć go samotność i poczucie braku ochrony. Dawid podkreśla, że Bóg zawsze był jego pomocą, dlatego prosi Go o dalszą opiekę.
Rabbi Dawid Kimchi (1235-1160) wyjaśnia, że Dawid zwraca się do Boga tak, jak niewolnik do swego pana, błagając, by nie karał go w pełnej surowości prawa. Sam lęk przed tym, że Bóg ukryje swoje oblicze, świadczy o wielkim strachu sprawiedliwych przed możliwością oddzielenia się Boga od nich.
Rabbi David Altschuler (1687–1769) w swojej księdze „Zamki” interpretuje ten werset jako błaganie Dawida, wypływające z obawy, że Bóg mógłby się od niego oddalić. „Nie zakrywaj przede mną swojego oblicza” – to prośba, by Bóg nie zaprzestał nad nim czuwać. „Nie odtrącaj w gniewie swojego sługi” – niech nie sądzi go z gniewem, lecz z miłosierdziem.
Rabbi Meir Leibush Weiser (1809–1879), zwany Malbimem, w swoim komentarzu do Biblii dzieli werset na dwie części: „Nie zakrywaj przede mną swojego oblicza” – to prośba, by Szekina, czyli Boża obecność, nie opuściła go. „Nie odtrącaj w gniewie swojego sługi” – nawet jeśli zasłużył na karę, błaga Boga, by potraktował go miłosiernie, a nie w gniewie.
W szerszym ujęciu werset ten wyraża pragnienie bliskości Boga oraz świadomość, że Jego opatrzność jest źródłem ludzkiej ochrony i bezpieczeństwa. Jednak człowiek nie może odnaleźć Boga, jeśli to On sam nie zechce mu się objawić. Ten, który jeszcze niedawno oddawał Mu cześć, czuł się bezpieczny i szczęśliwy, pragnąc przebywać w świątyni – miejscu Bożej obecności, nagle doznaje zwątpienia: „Czy Bóg naprawdę mnie przyjmie?”. Dlatego dalej się modli:
„Nie zakrywaj przede mną swojego oblicza, nie odtrącaj w gniewie swego sługi! Ty jesteś moją pomocą, więc mnie nie odrzucaj i nie opuszczaj mnie, Boże, moje zbawienie!” (Ps 27,9, Biblia Tysiąclecia).
Wierzący nie może przeżyć ani chwili bez poczucia, że Bóg jest blisko. On nigdy nie ukrywa się przed tym, kto Go szuka.