Centrum Relacji Katolicko-Żydowskich KUL im. Abrahama J. Heschela 16 października 2023 roku świętowało pierwszą rocznicę utworzenia. Podczas debaty podsumowującej rok działalności Centrum dyskutowali wybitni specjaliści i praktycy dialogu – rabin prof. Abraham Skórka oraz ks. dr hab. Waldemar Szczerbiński, prof. UAM.
Gości powitała w imieniu rektora KUL ks. prof. Mirosława Kalinowskiego prorektor ds. studentów, doktorantów i rozwoju dr hab. Beata Piskorska, prof. KUL, która przypomniała pokrótce okoliczności powstania Centrum Heschela KUL oraz przedstawiła sylwetkę patrona ośrodka. Podkreśliła przy tym, jak ważny dla naszej uczelni jest dialog między religiami:
– Intensywne rozprzestrzenianie dialogu religijnego nie tylko na Lubelszczyźnie, co odbiło się szerokim echem nie tylko w mediach, ale i w świecie naukowym, dydaktycznym, a także wśród badaczy i osób skupiających się na dialogu polsko-żydowskim, traktujemy jako ogromny sukces, wywodzący się jakby z samej idei działalności KUL, czyli służenia prawdzie, ale też służenia właśnie dialogowi religijnemu. Jako uczelnia katolicka jesteśmy bowiem otwarci także na inne religie. Centrum Heschela wpisało się bardzo mocno szczególnie w pogłębienie dialogu polsko-żydowskiego, dialogu religii katolickiej z judaizmem.
Ponadto dr hab. Piskorska pogratulowała, ale i podziękowała całemu zespołowi Centrum Heschela za ostatni rok pracy, za ogromne zaangażowanie zarówno w działalność promocyjną, jak i naukową ośrodka.
– Życzę państwu dalszych sukcesów, determinacji i wytrwania w realizacji misji, zwłaszcza w tych tak trudnych obecnie dla państwa Izrael czasach – mówiła prorektor.
Obchody pierwszej rocznicy utworzenia Centrum Relacji Katolicko-Żydowskich KUL im. A. J. Heschela uświetniła debata „Dialog katolicko-żydowski. Inspiracje, wyzwania, perspektywy”, w której udział wzięli uhonorowany podczas tegorocznej inauguracji roku akademickiego doktoratem honoris causaKUL rabin prof. Abraham Skórka oraz ks. dr hab. Waldemar Szczerbiński, prof. UAM. Dyskusję poprowadził dyrektor Centrum Heschela KUL, biblista i członek Papieskiej Komisji Biblijnej ks. prof. Marcin Kowalski.
Jako pierwszy głos zabrał rabin prof. Skórka, który mówił o ostatecznym znaczeniu studiów nad historią: – Każda jednostka rośnie i rozwija się w środowisku, które narzuca normy, zachowania i sposób rozumienia egzystencji i sensu życia. Kiedy, począwszy od okresu dojrzewania, każda osoba stara się ukształtować własną tożsamość, poszukuje swojego pochodzenia i próbuje je zrozumieć. Każdy może zdecydować się na powtórzenie stylu życia rodziców, całkowicie go odrzucić, rozwinąć lub dostosować. Znajomość własnej przeszłości oznacza jednak, że każda osoba może być bardziej świadoma wpływu, jaki wywiera na nią historia przodków. Ważne jest również uzyskanie szerszej perspektywy na historię ludzkości. Zapewnia to zrozumienie rozwoju różnych cywilizacji. Promuje również świadomość, że każdy naród lub społeczeństwo jest tylko częścią wielkiej ludzkiej rodziny. Nie ma jednej grupy czy rasy, wokół której skupiałaby się cała historia ludzkości.
Mówiąc o specjalnym celu historii, rabin prof. Skórka przywołał postać Abrahama Joshuy Heschela: – Historia ma jednak jeszcze jeden szczególny cel – cel naprawczy. Jesteśmy produktem przeszłości i dlatego musimy próbować naprawić wszystko, co złe, co wydarzyło się w przeszłości. Na przykład Mojżesz, żegnając się ze swoim ludem przed śmiercią, wezwał dzieci Izraela do rozważenia przeszłości, zrozumienia tego, co wydarzyło się dawniej, aby nie powtarzać błędów, które popełnili (Pwt 32:7). Centrum Relacji Katolicko-Żydowskich KUL nosi imię Abrahama Joshuy Heschela, rabina, którego przesłanie do narodu żydowskiego i wszystkich ludzi było odpowiedzią na Szoah (Holokaust), jedną z najbardziej przerażających i odrażających zbrodni popełnionych w historii ludzkości. Straciwszy matkę i siostry w Shoah, Heschel zaangażował się w opracowanie przesłania na rzecz duchowego odrodzenia narodu żydowskiego i budowy ludzkości bez nienawiści, pogardy i dyskryminacji.
Ks. dr hab. Waldemar Szczerbiński podkreślił natomiast, że działalność Centrum Heschela nie jest zawieszona w próżni, gdyż dialog polsko-żydowski i chrześcijańsko-judaistyczny rozwija się w Polsce od wielu już lat. Zwrócił przy tym uwagę na specyfikę lubelskiego ośrodka:
– Centrum jest integralną częścią uniwersytetu katolickiego, co oznacza, że fundamentem wszelkich podejmowanych przez nie inicjatyw jest i musi być nauczanie Kościoła katolickiego, zwłaszcza w odniesieniu do Żydów i judaizmu. Celem każdego uniwersytetu jest poszukiwanie prawdy, jej zgłębianie oraz nauczanie. Można to czynić na wiele sposobów. Posługując się ulubioną przez Heschela biegunowością, można powiedzieć, że Centrum dąży do kształtowania wzajemnych relacji miłości w prawdzie i wyrażania prawdy z miłością (o miłość w prawdzie apelował papież Benedykt XVI, natomiast prawdę w miłości postulował papież Jan Paweł II). W tym duchu winniśmy dążyć do wypracowania chrześcijańskiej teologii judaizmu i żydowskiej teologii chrześcijaństwa.
Ekspert zakończył swoje wystąpienie bardzo ważnymi słowami: – Mam nadzieję, że dzięki Centrum relacje między katolikami i Żydami będą nie tylko podtrzymywane i pogłębiane, lecz także kształtowane zgodnie z zamysłem samego Heschela, nie mówiąc już o zamyśle samego Boga. Mosty między Polakami i Żydami oraz między wyznawcami judaizmu a chrześcijanami zostały już zbudowane. Współczesny człowiek zatraca w zatrważającym tempie to, co Heschel nazwał „poczuciem transcendencji”. To do nas należy troska, aby w naszych społecznościach owe poczucie ocalić, rozpalić i odbudować. Bez tego za kilka lub kilkanaście lat mosty być może przetrwają, tylko nie będzie już nikogo, kto chciałby po nich chodzić. I znów będziemy żyli nie razem, lecz obok siebie, po dwóch stronach tej samej rzeki. Jak nauczał patron Centrum, być ludzkim człowiekiem, znaczy być otwartym na transcendencję.
W dalszej części debaty eksperci rozmawiali na temat wyzwań i perspektyw, jakie niesie ze sobą dialog katolicko-żydowski. Spotkanie zakończył pełnomocnik rektora KUL ds. relacji katolicko-żydowskich i badań naukowych w Ziemi Świętej ks. prof. dr hab. Mirosław Wróbel, który podziękował wszystkim zaangażowanym w budowanie mostów relacji i pojednania między chrześcijaństwem i judaizmem.
– Centrum Heschela powstało 17 października 2022 roku. Jego siedziba jest bardzo wymowna, gdyż mieści się w gmachu Collegium Iuridicum przy ul. Spokojnej, gdzie podczas II wojny światowej znajdował się sztab akcji „Reinhardt”, na skutek której życie straciło blisko 2 mln Żydów. Centrum przez swoją otwartość i dialog pragnie odwrócić tę przerażającą historię, ukazując, że dobro zwycięża nad złem, prawda zwycięża nad kłamstwem, a miłość nad nienawiścią – mówił na zakończenie ks. prof. Wróbel.
