W nocy z 9 na 10 listopada 1938 roku na terenach III Rzeszy Niemieckiej doszło do zorganizowanego pogromu ludności żydowskiej. Zginęły setki osób, spalono i zniszczono ponad tysiąc synagog, zdewastowano kilka tysięcy żydowskich sklepów, a około 30 tysięcy mężczyzn trafiło do obozów koncentracyjnych. Wydarzenia te, znane jako „Noc Kryształowa”, stały się punktem zwrotnym w polityce antyżydowskiej III Rzeszy – zapowiedzią Zagłady.
„Zdrowe instynkty” narodu niemieckiego
Niemiecka nazistowska propaganda przedstawiła pogrom jako spontaniczny wybuch gniewu społeczeństwa. Minister propagandy Joseph Goebbels pisał, że „naród niemiecki jest antysemicki” i nie pozwoli „prowokować się pasożytom rasy żydowskiej”.
W rzeczywistości była to państwowo zorganizowana akcja przemocy, która miała zastraszyć, upokorzyć i ostatecznie wypchnąć Żydów z życia publicznego III Rzeszy. Zamach Herschela Grynszpana na niemieckiego dyplomatę w Paryżu posłużył aparatowi NSDAP jako propagandowy pretekst do rozpoczęcia zorganizowanego pogromu Żydów.
Od prześladowania do eksterminacji
Po pogromie reżim nazistowski obciążył społeczność żydowską karą finansową w wysokości miliarda marek i przyspieszył wprowadzanie nowych ustaw rasowych. Jak podkreślają historycy, Noc kryształowa zmieniła charakter prześladowań z ekonomicznych i społecznych na fizyczne – bicie, więzienie i mord. Stała się kluczowym etapem procesu, który trzy lata później doprowadził do Zagłady: masowych egzekucji, głównie w Europie Środkowo-Wschodniej, oraz deportacji do obozów śmierci.
Symbol i przestroga
Określenie „Kristallnacht” („Noc kryształowa”) pochodzi od odłamków szkła, które pokryły ulice po zniszczonych witrynach żydowskich sklepów. Cztery lata później, jak przypomina Muzeum Auschwitz, 9 listopada 1942 roku, do obozu przybył transport 1000 Żydów z Białegostoku – 706 z nich zamordowano w komorach gazowych.
_____________________
Heschel Center News